CMWP mutaxassisi taqqosladi: Toshkentdagi kanatli jamoat transporti — oqlanganmi yoki yo’qmi?

Yaqinda Kapital.uz Toshkentda kanatlar bilan jihozlangan jamoat transportini ishga tushirishni rejalashtirayotgani haqida yozgan edi.

Commonwealth Partnership Uzbekistan (CMWP) tahliliy xizmati rahbari Aleksey Letunovskiy Kapital.uz tahririyati uchun Toshkentda kanatli jamoat transporti qurilishi mumkinligi haqida izoh berdi.

Kanatli jamoat transportini ishlatishni jahon amaliyotida La-Pasdagi (Boliviya) Mi Teleferico, Londondagi Emirates Airline va Singapurdagi kanatli jamoat transportlarini muvaffaqiyatli misollar kabi ko’rsatish mumkin. Shuni ta’kidlash kerakki, ushbu loyihalarning barchasi shaharlarda muqobil transport yo’nalishlari sifatida emas, balki tog’li hududlarda yoki o’tish qiyin bo’lgan joylarda amalga oshiriladi.

Toshkentda kanatli jamoat transporti qurilishi bilan bog’liq moliyaviy nuqtai nazardan, Letunovskiy bir qator noaniq fikrlarni ta’kidladi, masalan, texnik xizmat ko’rsatish narxi, komponentlarni yetkazib berish tezligi, ularning turli modellar bilan mosligi, xodimlarni o’qitish xarajatlari va ayrim vaziyatlarda maxsus guruhlarni chaqirish. Yer usti transportining an’anaviy turlari bilan taqqoslaganda, noaniqliklar kamroq bo’lsa, bunday loyihaning iqtisodiy maqsadga muvofiqligi to’g’risida savol tug’iladi. 

Letunovskiyning kuniga tashish qobiliyatining kapital xarajatlariga nisbatan hisob-kitoblari avtobus (6-7 marta) va tramvay (4-5 marta) ning kanatli jamoat transporti bilan taqqoslaganda yuqori samaradorligini ko’rsatadi. Shuni ta’kidlash kerakki, operatsion xarajatlar hali tahlilda hisobga olinmagan. Mutaxassisning fikriga ko’ra, kanatli jamoat transporti Dubayda yangi metro liniyasini qurishdan ko’ra tejamkorroq variant bo’lib chiqadi. Biroq, Letunovskiy uning hisob-kitoblari faqat taxminiy ma’lumotlar ekanligiga e’tibor qaratadi, bu esa loyihaning haqiqiy qiymati rasmiy e’lon qilinishidan oldin kapital xarajatlar va kelajakdagi xizmat ko’rsatish xavfini hisobga olgan holda qiyosiy tahlil qilish imkonini beradi. Tahlil doirasida kompozitsiyani almashtirish chastotasi va infratuzilmaning amortizatsiyasi ham hisobga olinmaydi.