Toshkentning tijorat ko’chmas mulklari: 2024-yilning asosiy o’zgarishlari

“Commonwealth Partnership Uzbekistan” (CMWP) konsalting kompaniyasining tahlilchilar jamoasi 2024 yil dastlabki yakunlari bo’yicha Toshkentning tijorat ko’chmas mulk bozori haqida umumiy ma’lumot berdi. Press-reliz “Kapital.uz” tahririyatida mavjud.

Ofis mulki

Toshkentdagi ofis ko’chmas mulk bozori 2024 yil boshidan beri barqaror bo’lib, o’tgan yilga nisbatan minimal o’zgarishlar yuz berdi. Muammo hali ham yuqori sifatli ofis maydonlarining yetishmasligi bo’lib, bu yuqori ijara stavkalarini qo’llab-quvvatlaydi. “A” sinfidagi ofis maydonlarini ijaraga olish darajasi 0,8%ga kamaydi va o’rtacha $32,3/m² ni tashkil etadi. “B” sinfida ijara stavkalari 2,1% ga ko’tarilib, o’rtacha $23,9 / m² ga etdi.

“A” sinfidagi ofislarda bo’sh ish o’rinlari 3,5%ga kamayib, 14,1%ni tashkil etdi, “B” sinfida esa bir qator obyektlarni rekonstruksiya qilish uchun yopilganligi sababli 3,1%ga oshdi. Shaharda umumiy maydoni 293,4 ming m² bo’lgan ofis obyektlari qurilishi davom etmoqda. Kovorkinglarga talab 2021 yildan beri barqaror o’sib bormoqda va ularda bo’sh ish o’rinlari deyarli yo’q. Ushbu tendentsiya 2024 yil oxirigacha davom etishi kutilmoqda. Hozirgi vaqtda 13 ta kovorking maydoni mavjud, ulardan ikkitasi kashfiyotga tayyorgarlik ko’rmoqda. Kompaniyalar shahar markazidan 5 km radiusda joylashgan biznes markazlarini afzal ko’rishadi va IT-kompaniyalar gibrid ish formati va tezkor masshtablash uchun kichik ofislarni faol ravishda qidirmoqdalar. Ishlab chiquvchilar, shuningdek, yer tanqisligi sababli turar-joy va tijorat maydonlarini birlashtirgan ko’p funktsiyali binolarni afzal ko’rishadi.

Chakana savdo bozori

2024 yilning birinchi yarmida Toshkentdagi savdo maydonlari bozori o’tgan yilning shu davriga nisbatan 46%ga sezilarli o’sishni ko’rsatdi. Ijobiy tendentsiya 2025 yilda umumiy maydoni taxminan 153 ming m² (GLA) bo’lishi mumkin bo’lgan yangi sifatli savdo markazlarining ochilishi tufayli davom etishi kutilmoqda. Birinchi qavatdagi sifatli savdo markazlarida talab qilinadigan o’rtacha stavka 2,5% ga oshdi va 2024 yilning birinchi yarmida $41/m² ni tashkil etdi. O’zbekiston xalqaro chakana sotuvchilarning e’tiborini tortmoqda, ulardan 20 dan ortiq brendlar ilgari mamlakat bozorida namoyish etilmagan va 2023-2024 yillarda ochilgan. “E-commerce” ham faol rivojlanmoqda.

Omborlar va logistika

2023-yilda O’zbekistonda xalqaro yuk tashish hajmi 2022-yilga nisbatan 10%ga oshdi. Tashqi savdo hajmi $62,6 mlrdni tashkil etdi, asosiy savdo sheriklari Xitoy, Rossiya, Qozog’iston va Turkiya. Bozorda sifatli omborlarning etishmasligi mavjud va asosan “Build-to-Suit” tizimi asosida obyektlar qurilmoqda, bu esa bo’sh joy taklifini oshirmaydi. “B” va “C” sinfidagi quruq yopiq omborlarda ijara stavkasi yil boshidan beri $4,64 dan $6,67 gacha ko’tarildi, “A” sinfidagi sifatli quruq yopiq omborlarda stavkalar $10 dan $12 gacha. Toshkent bozoridagi omborxonalarning umumiy hajmi 384 ming m² ni tashkil etadi. Bozordagi asosiy o’yinchilar “Orient Group” va “Balton Trading Asia”.

Mehmonxonalar

Toshkentdagi zamonaviy mehmonxonalar xonalarining qariyb 90% rivojlanayotgan bozorlarga xos bo’lgan yuqori narx toifasidagi mehmonxonalardan (to’rt-besh yulduz) iborat. 2028-yil oxirigacha mamlakat xonalar fondini 3 565 donaga ko’paytiradigan yangi zanjirli mehmonxonalar ochilishi kutilmoqda, shundan 57% (2 035 xona) Toshkent uchun rejalashtirilgan. 2024 yilning birinchi yarmida O’zbekistonga chet ellik tashrif buyuruvchilar soni 3,5 mln kishini tashkil etdi.