Nima uchun O’zbekistonda McDonalds va Starbucks hali ochilmagan

O’zbekistonda bundan 5 yil oldin McDonalds va Starbucks kabi yirik ovqatlanish shoxobchalari ochilishi haqida gap bor edi. Ushbu muassasalar dastlab «Chorvok» erkin sayyohlik zonasi hududida ishga tushirilishi rejalashtirilgan edi.

Vazirlar Mahkamasining qaroriga binoan restoranlar 2019 yil yanvar oyida ochilishi kerak edi. Biroq, ular hali ham ishgatushgani yo’q, ammo hozircha faqat KFC O’zbekistonda taqdim etilgan. Kapital.uz tahririyati gigantlarning O’zbekiston bozoriga kirishi nima uchun kechiktirilayotgani va bu umuman rejalashtirilganmi yoki yo’qligini aniqlashga qaror qildim. 

Talablar haqida

Har bir kompaniyaning franchayzingni ochish bo’yicha o’z talablari borligidan boshlash kerak. Franchayzing sohasi bilan bog’liq tasdiqlanmagan manbalardan McDonalds o’z restoranlarini ochishda investitsiyalarning tozaligi va qonuniyligini isbotlashni talab qilishini aniqladik.

Menga turli odamlar McDonalds’ni ochishni so’rab murojaat qilishdi. Men bosh ofis bilan bog’landim, sababini tushuntirmasdan doimiy ravishda rad etildim. Xuddi shu maktubda ular «biz sizning mintaqangizga franchayzing sotmaymiz» deb javob berishdi, — deydi biznesni tizimlashtirish va franchayzingni rivojlantirish bo’yicha mutaxassis Aleksandr Lukyanov.

«Bu biz uchun foydali emas»

Shu bilan birga, restoran biznesi sohasidagi ba’zi tadbirkorlar O’zbekistonda bunday nuqtalarni ochish shunchaki foydasiz deb hisoblashadi.

Agar biz Starbucks haqida gapiradigan bo’lsak, unda turli odamlar uni bir necha bor ochishga harakat qilishgan, hatto buning uchun joy ham band qilingan. Ammo pul qo’planishi usoq vaqt oladi. Bundan tashqari, Starbucks’dan sifat jihatidan yaxshiroq bo’lgan kuchli mahalliy o’yinchilar bor. Shu sababli, bizda Paul ham rivojlanmayapti, deydi restavrator va bir nechta restoranlar egasi Sanjar Maqsudov.

Maksudovning ta’kidlashicha, McDonalds bilan holat ancha murakkab. Restoranning o’zi ochilishi muammo emas, lekin u yarim tayyor mahsulotlar ishlab chiqarishni o’z zimmasiga olishi va McDonalds litsenziyasiga ega bo’lishi kerak.

Chet eldan olib kelish juda qimmatga tushadi, bizda qurish esa juda katta sarmoyadir. Va aholining sotib olish qobiliyati juda ko’p narsani talab qiladi. Shuning uchun u ishga tushmaydi. McDonalds’ni ochmoqchi bo’lgan kishi EVOS kabi kuchli mahalliy o’yinchilar bilan raqobatlashishi kerak, — deydi tadbirkor.

Shuningdek ular haddan tashqari yuqori franchayzing shartlariga ega. Men Germaniyadagi McDonalds’ni o’rganganimda ular aylanmaning 20% royaltini so’rashgan. Siz juda ko’p foyda ko’rmaysiz. Bundan tashqari bizda narxlar ham past. Hech kim bizdan 45 000 ga Burger sotib olmaydi. Va biznikiga qaraganda, bu juda qimmatga tushadi. Bundan tashqari, hamma narsa, mutlaqo hamma narsa, shu jumladan pomidor va piyoz import qilinishi kerak. Bizda esa logistika juda yomon ahvolda, — deydi restavrator.

Yana bir muammo-aholining to’lov qobiliyatining pastligi.

Shu ham bo’laveradi…

«Chorvok» direksiyasi bizga hujjatda aynan shu nuqtalarning ochilishi haqida emas, balki ushbu xalqaro brendlarga mos keladigan brendlar haqida gap ketgani haqida izoh berdi. Natijada, ushbu qarorni bajarish uchun «Chorvok» da EVOS, MixBurger va Donera ochildi.

Davlat muassasasi sifatida biz taniqli franchayzalarning savdo nuqtasini o’zimiz ocholmaymiz. Ammo Bo’stonliq tumaniga ishbilarmonlar va restoratorlarni jalb qilish bizning qo’limizda. Buning uchun biz bir qator imtiyozlarni ishlab chiqdik, shu jumladan Bo’stonliq tumaniga taniqli franchayzalarni olib kelganlar uchun ham.

Ayni paytda Bo’stonliq tumanida faqat mahalliy tez ovqatlanish brendlari to’plangan, ammo yaqin orada vaziyat o’zgaradi deb umid qilamiz, — deya habar berdi «Chorvok» TRZ direktsiyasining matbuot xizmati.