2025-yilda O‘zbekiston transport sohasiga kiritilgan investitsiyalar 25,8 trln so‘mga yetdi

Hisobot davrida O‘zbekiston logistika bozori 12,1% ga o‘sdi. Bunga tashqi savdo aylanmasining $66,5 mlrdgacha ko‘paygani sabab bo‘ldi. Bu haqda ATI.SU yuk tashish birjasining filial direktori Farid Vahidov ma’lum qildi.

Yirik investitsiya loyihalari

Transport va saqlash sohasida o‘zlashtirilgan investitsiyalar hajmi 25,8 trln so‘mni tashkil etdi. Taqqoslash uchun, 2020-yilning mos davrida bu ko‘rsatkich 7,9 trln so‘m bo‘lgan.

2025-yildagi asosiy infratuzilma tashabbuslari quyidagilar:

• Toshkentda multimodal terminal qurilishi — “Tashkent Invest” va DP World hamkorligida, investitsiya hajmi $288 mln;
• Toshkent viloyatida Silkway Central Asia logistika markazi — PTC Holding va “O‘zbekiston temir yo‘llari” tomonidan, qiymati $300 mln;
• “Xitoy — Qirg‘iziston — O‘zbekiston” temir yo‘li qurilishi boshlangan;
• “O‘zbekiston — Afg‘oniston — Pokiston” magistrali bo‘yicha ishlar Janubiy Osiyo bozorlariga chiqish maqsadida yo‘lga qo‘yilgan.

Rossiya yo‘nalishidagi muammolar

2025-yilning uchinchi choragida O‘zbekistondan Rossiyaga yuk tashishlarga bo‘lgan talab ikkinchi chorakka nisbatan 38% ga kamaydi. Pasayish Qozog‘iston–Rossiya chegarasida sanksiyalar ostidagi tovarlar bo‘yicha nazorat kuchaygani sabab yuzaga kelgan tirbandliklar bilan izohlanadi.

Vaziyat 2026-yilda yanada murakkablashishi mumkin: 1-apreldan Rossiya tomoni tovarlar importida majburiy ta’minot to‘lovini joriy etadi va u yuk kelishidan oldin to‘lanishi lozim bo‘ladi. Shu bois eksportchilarga kontragentlarni yanada sinchiklab tekshirish tavsiya etilmoqda.

Iqtisodiy ko‘rsatkichlar va bozor dinamikasi

2025-yil hisobot davrida mamlakat YaIM 7,6% ga o‘sdi. Logistika xizmatlariga talabning asosiy drayverlari:

• qurilish sohasi — 14,2% o‘sish;
• savdo — 11%;
• sanoat ishlab chiqarishi — 6,8%.

Natijada ko‘rsatilgan transport xizmatlari umumiy hajmi 12,1% ga oshdi.

Yanvar–oktabr oylarida tashqi savdo aylanmasi $66,5 mlrdni tashkil etib, o‘tgan yilga nisbatan 21,5% ga ko‘paydi. Eksport 27,8%, import esa 16,9% ga oshdi. Asosiy savdo hamkori — Xitoy (ulushi 19,7%).

Tovar aylanmasining sezilarli o‘sishi quyidagi mamlakatlar bilan qayd etildi:

• BAA — 98,8%;
• Niderlandiya — 55,5%;
• Afg‘oniston — 48,5%;
• Hindiston — 38%.

Yevroosiyo iqtisodiy ittifoqi mamlakatlari bilan o‘zaro savdo hajmi $16 mlrddan oshib, 12% ga ko‘paydi.

Soha raqamlashtirilishi

2025-yil yanvarida hukumat 2030-yilgacha rivojlanish konsepsiyasini tasdiqladi. Unda sun’iy intellekt va Big Data ustuvor yo‘nalishlar sifatida belgilangan. Fevral oyida ishga tushirilgan e-Logistika milliy platformasi eksportchilar, tashuvchilar va bojxona organlarini birlashtirdi. Natijada eksportni rasmiylashtirish vaqti 20 daqiqagacha, importniki esa 3 soatgacha qisqardi.

Biznes ham innovatsiyalarni faol joriy qilmoqda: logistika markazlarida ombor robotlari va inventarizatsiya dronlari qo‘llanilmoqda. Avtomatlashtirish buyurtmalarni dastlabki saralashdan tortib, ixtisoslashgan birjalar orqali tashuvchilarni tanlashgacha bo‘lgan jarayonlarni qamrab oldi. GPS-monitoring va elektron hujjat aylanishi esa talon-toroj xavflarini kamaytirib, operatsion uzilishlar oqibatlarini minimallashtirishga yordam bermoqda.