O‘zbekiston ikkilamchi sanksiyalar xavfini hisobga oladi — Timur Ishmetov

O‘zbekiston bank tizimi uchun ikkilamchi sanksiyalar xavfini inobatga oladi va bu masalaga jiddiy e’tibor qaratmoqda. Bu haqda 24-oktabr kuni bo‘lib o‘tgan matbuot anjumanida Markaziy bank boshqaruvi raisi Timur Ishmetov ma’lum qildi.

Uning so‘zlariga ko‘ra, banklarda sanksiyalar bo‘yicha komplayens tizimi takomillashtirilgan. Markaziy bank sanksiya ostidagi tashkilotlar bilan hamkorlik qilishni taqiqlovchi qoidalarga qat’iy rioya etilishini nazorat qilmoqda, bu esa, Ishmetovning fikricha, mamlakat banklariga xalqaro cheklovlardan qochish imkonini bergan.

AQShning “Lukoyl” va “Rosneft” kabi Rossiya neft kompaniyalariga qarshi sanksiyalari O‘zbekiston iqtisodiyotiga qanday ta’sir qilishi haqidagi savolga javoban, Ishmetov bunday xavflar prognozlarda inobatga olinayotganini aytdi. U ta’kidlashicha, neft mahsulotlari odatda uzoq muddatli shartnomalar asosida xarid qilinadi va sanksiyalar uchinchi davlatlarga salbiy ta’sir ko‘rsatmasligi uchun muzokaralar olib borilmoqda.

Shuningdek, tadbir davomida direktiv kreditlar masalasi ham muhokama qilindi. Qayd etilishicha, ularning qisqarishi yangi siyosat emas, balki so‘nggi besh–olti yil davomida olib borilayotgan amaliyotdir. Shu davrda bunday kreditlarning ulushi umumiy portfeldagi 60 foizdan 25–30% gacha kamaygan. Ushbu siyosatni davom ettirib, har yili ko‘rsatkichni 4–5% bandga qisqartirish rejalashtirilmoqda.

Markaziy bank rahbarining so‘zlariga ko‘ra, boshqaruv yig‘ilishida asosiy foiz stavkasini o‘zgartirmaslik masalasi ko‘rib chiqilgan. Bu qaror inflyatsiya ko‘rsatkichlarining pasayishi bilan izohlanadi. U shuningdek, xavflar saqlanib qolayotganini, biroq avvalgi yig‘ilishda muhokama qilingan stavkani oshirishga hozircha zarurat yo‘qligini ta’kidladi. Regulyator inflyatsiyani 8% atrofida ushlab turishni va o‘rta muddatli istiqbolda 5% lik maqsadga erishish uchun qat’iy pul-kredit siyosatini davom ettirishni rejalashtirgan.

Bundan tashqari, Markaziy bank P2P kreditlash bozoridagi ishtirokchilar bilan o‘zini o‘zi tartibga solish tizimini joriy etish bo‘yicha kelishuvga erishdi. Bu “axloq kodeksi” orqali amalga oshiriladi va mijozlar uchun foiz stavkalari haqida to‘liq va aniq ma’lumot berishni, “0%” kabi noto‘g‘ri ifodalardan foydalanmaslikni nazarda tutadi. Keyingi yilda Markaziy bank ushbu sohani tartibga soluvchi alohida qonun loyihasi ustida ishlashni rejalashtirmoqda.

Shuningdek, matbuot anjumanida Markaziy bank rahbari mamlakatdagi banklar sonini oshirish emas, balki ularning o‘zaro raqobatini kuchaytirish ustuvor vazifa ekanini qayd etdi.

Ishmetovning so‘zlariga ko‘ra, hozirgi banklar soni yetarli bo‘lsa-da, bozorda hali ham raqobat darajasi past. Ko‘pchilik moliyaviy tashkilotlar o‘xshash siyosat yuritmoqda, biroq Markaziy bank yaqin kelajakda bu yo‘nalishda sezilarli o‘zgarishlar bo‘lishini kutmoqda.