Eksportchilar fermerlar uchun imtiyozli moliyalashtirishni taklif qildi

Meva-sabzavot mahsulotlari eksportchilari fermerlarni qo‘llab-quvvatlash maqsadida imtiyozli moliyalashtirish tizimini joriy etishni taklif qildilar. Bu haqda 18-iyul kuni Savdo-sanoat palatasi tashkil etgan ochiq muloqotda ma’lum qilindi.

International Beverages Tashkent asoschisi va Samarkand Gardens Plast vakili Shuhrat Ergashev ma’lum qilishicha, Rossiya har yili 1,3 mln tonnagacha muzlatilgan mahsulotlarni import qiladi. O‘zbekistonning bu yo‘nalishdagi eksporti esa atigi 30-40 ming tonnani tashkil etadi. Shu bilan birga, uning aytishicha, fermer bir gektar brokkoli, gulkaram va bulg‘or qalampiridan 100 mln so‘mgacha daromad olishi mumkin.

Biroq mavsumda fermerlar aylanma mablag‘lar yetishmovchiligiga duch kelmoqda. Shu munosabat bilan Ergashev uch tomonlama hamkorlik modelini joriy etishni taklif qildi: bank xo‘jalikni moliyalashtiradi, qayta ishlash korxonasi mahsulotning bir qismini belgilangan narxda sotib olishni kafolatlaydi va davlat qayta moliyalashtirish stavkasining 30-50% igacha bo‘lgan foiz stavkasini qoplaydi.

U brokkoli, gulkaram va bulg‘or qalampiri kabi ekinlar O‘zbekiston iqlimiga moslashgani hamda Rossiya bozorida talab yuqori ekanligini ta’kidlab, ularning hosildorligi gektariga 10-15 tonnani tashkil etishini qo‘shimcha qildi.

Subsidiyalarga investitsiya sifatida qarash lozim. Davlat fermerlarni kreditlash uchun qancha mablag‘ ajratilayotgani va bu 5-10 yildan so‘ng qanday natija berishini kuzatib borishi muhim. Fermerlar, banklar va qayta ishlash korxonalari o‘rtasidagi uch tomonlama kelishuvlar tizimi samarali yechim bo‘lishi mumkin. Bunday modelda fermerlar mahsulot yetishtirishadi, banklar moliyalashtirishadi, korxonalar esa hosilni kafolatlangan holda sotib olib, eksport qilishadi. Bu esa samaradorlikni sezilarli darajada oshirishi mumkin, deya ta’kidladi u.

Uning fikricha, muzlatilgan sabzavot va mevalar agrobiznesning eng kam xavfli yo‘nalishlaridan biri hisoblanadi, chunki bunday mahsulotlar bir necha yil davomida saqlanishi mumkin. Muvaffaqiyatli misol sifatida u Rossiya bozoriga muzlatilgan brokkoli va gulkaramning 90% igacha yetkazib beradigan Misr tajribasini keltirdi.

Agrobank vakili, shuningdek, fermer xo‘jaliklariga aylanma mablag‘larni to‘ldirish uchun 14% stavkada ikki yillik kreditlar berilishini ta’kidladi. Qarz miqdori hosil qiymatining yarmini tashkil etadi, biroq uni olish uchun garov talab etiladi.