O’zbekistonda yerlarni o’zboshimchalik bilan egallab olish va ulardagi qurilishlar uchun jazo kuchaytiriladi

23-oktyabrdagi senatning yalpi majlisida yer qonunchiligida nazarda tutilgan huquqbuzarliklar uchun javobgarlikni kuchaytirish to’g’risidagi qonun ma’qullandi.

Amaldagi qonunchilikka muvofiq sug’oriladigan yerlarni o’zboshimchalik bilan egallab olish va ularda qurilish ishlari olib borilishi uchun javobgarlik nazarda tutiladi. 

Shu bilan birga, ijaraga olingan sug’oriladigan yerlarda qurilish holatlari ma’muriy javobgarlik to’g’risidagi Kodeksning 65-moddasiga (yerlardan noto’g’ri foydalanish yoki ularga zarar yetkazish) muvofiq belgilanadi. Ikkala holatda ham bunday uchastkalar qishloq xo’jaligi aylanmasidan chiqariladi. 

Yer resurslari qayta tiklanmaydigan va aksariyat hollarda fuqaro yerdan bir marta foydalanadi, ustiga quradi va keyin jinoyat sodir etadi. Qurilishdan so’ng saytni tiklash va uni asl holatiga keltirish davlat va jamiyat uchun katta miqdorda xarajat qiladi, — deyiladi qonun tushuntirishida. 

Jinoyat kodeksining 229-1-moddasi 1-qismiga o’zgartirishlar kiritildi. Endi yer uchastkalarini o’zboshimchalik bilan egallab olish, shu jumladan shunga o’xshash huquqbuzarlik uchun ma’muriy jazodan keyin yerdan qonuniy asoslarsiz foydalanish uchun yanada qattiqroq sanktsiyalar qo’llaniladi: bazaviy hisoblash miqdorining 300 dan 400 gacha jarimasi, 3 yilgacha axloq tuzatish ishlari, 5 yilgacha ozodlikdan mahrum qilish (ilgari – 1 yilgacha), yoki 5 yilgacha ozodlikdan mahrum qilish (ilgari 1 yilgacha).

229-1 — moddaning ikkinchi bandi (qurilish ishlari bilan sug’oriladigan yerlarni o’zboshimchalik bilan egallab olish) endi bazaviy hisoblash miqdorining 450 dan 600 gacha jarimasini yoki 5 yildan 7 yilgacha (ilgari-2 yildan 3 yilgacha) ozodlikdan mahrum qilishni nazarda tutadi. 

Ma’muriy jazodan keyin yerlarni berish tartibini buzganlik uchun (229-4-moddaning 1-qismi) bazaviy hisoblash miqdorining 150 dan 300 gacha jarimalar, 2 yilgacha axloq tuzatish ishlari, 1 yildan 5 yilgacha (ilgari — 3 yilgacha) ozodlikdan mahrum qilish yoki 5 yilgacha ozodlikdan mahrum qilish (ilgari — 3 yilgacha) muayyan huquqlar. 

Maqolaning ikkinchi qismi “b” bandi bilan to’ldiriladi, u bir guruh shaxslar tomonidan oldindan til biriktirib sodir etilgan shunga o’xshash harakatlarga taalluqlidir va bazaviy hisoblash miqdorining 300 dan 600 gacha jarimasi, 2 yildan 3 yilgacha axloq tuzatish ishlari yoki 5 yildan 7 yilgacha ozodlikdan mahrum qilish bilan jazolanadi. Huquqlardan mahrum qilish (3 yildan 5 yilgacha ozodlikdan mahrum qilish bundan mustasno).

Bundan tashqari, o’zgarishlar ma’muriy javobgarlik to’g’risidagi Kodeksga ham tegishli. Yerni ruxsatsiz egallab olish yoki undan qonuniy huquqlarsiz foydalanish uchun fuqarolar uchun jarimalar bazaviy hisoblash miqdorining 30 baravarigacha (ilgari – 25), mansabdor shaxslar uchun — 70 BHMgacha (ilgari – 50) oshiriladi. Noqonuniy egallab olingan yer uchastkalarida qurilish uchun jarimalar fuqarolar uchun 200 BHM va mansabdor shaxslar uchun 400 BHM (ilgari mos ravishda 150 va 300 BHM)ni tashkil etadi.